HUYỆN TƯƠNG DƯƠNG( NGHỆ AN ) TRIỂN KHAI BẢO VỆ VÀ PHÁT TRIỂN RỪNG

HUYỆN TƯƠNG DƯƠNG( NGHỆ AN ) TRIỂN KHAI BẢO VỆ VÀ PHÁT TRIỂN RỪNG

( Ảnh. Trồng rừng tai bản Na Pu. Y Na )

Tương Dương. Rộng lớn, có núi cao sông sâu, hiểm trở. Toàn huyện, có 18 xã thị trấn và có 6 dân tộc anh em cùng sinh sống trong đó phần đa là Dân tộc Thái. Như xã Tam Đình, Tam Thái, Tam Hợp ở phía dọc đường 7 và xã Yên Hoà, Yên Na, Yên Tĩnh, Nga My, Yên Thắng, xã Xiêng My ở khu vực vùng sâu. 

Huyện Tương Dương là một huyện miền núi vùng cao thuộc Tây Nam xứ Nghệ, vùng đất đỏ ba zan với những rừng cây xăng lẻ bạt ngàn quý hiếm.

Miền núi Tương Dương trong thời gian gần đây cũng đang đứng trước những thách đỗ nghiêm khắc về môi trường đáng báo động, vùng Miền núi này đang sôi động lại càng biến động hơn, vào thời điểm này việc bảo vệ và phát triển rừng đang thực hiện rất cụ thể về việc điều tra các khu rừng quí hiếm có một sổ xã đã được giao cho người dân canh giữ, như khu rừng lòng hồ Thuỷ Điện Bản Vẽ Yên Na, cánh rừng Xăng Lẻ ở bản Quang Thịnh xã Tam Đình và khu bảo tồn Pù Huống xã Nga My những khu vực này đã được Ban quản lí rừng phòng hộ và kiểm lâm Tương Dương Bảo vệ nghiêm ngặt. Ngoài ra Phòng Nông Nghiệp & PTNT huyện chỉ đạo các xã thiết kế trồng phủ kín những khu rừng lâu lach để trồng cây phân tán, như xoan, lát, mây nếp đan xen để phát triển kinh tế cho các hộ gia đình.

Xã vùng sâu Yên Na kinh tế rừng phát triển khá mạnh, trước đây bà con trồng được trên 300 cây keo lai, nhưng do giá keo thấp, xã đã chỉ đạo bà con chuyển sang trồng xoan và lát, trong đó xoan là chủ lực, hiện đã trồng được hơn 300 ha xoan và khoảng 200 ha lát thay cho cây keo lai. Chị Lương Thị Mai ở bản Bón, xã Yên Na trồng được gần 2 ha  xoan đã gần 3 năm tuổi, khoảng 2 năm nữa vườn xoan sẽ cho thu nhập, bình quân 100 triệu đồng/ha. Chị Mai chia sẻ: Trồng xoan phải đảm bảo kỹ thuật 1.600 cây/ha, chăm sóc chủ yếu xới đất, cắt cỏ theo định kỳ và bảo quản không cho trâu bò phá hoại. Nhờ trồng giống xoan đảm bảo và chú trọng khâu chăm sóc nên nhiều vườn xoan ở các bản Vẽ, Có Phảo… sinh trưởng nhanh, chất lượng rất tốt, khoảng hơn 3 năm nữa nhiều hộ dân nơi đây sẽ thoát nghèo nhờ các vườn xoan.

Trong năm 2007- 2008 Tương Dương còn trồng thử nghiệm hơn 1 ha mây nếp ở xã Yên Thắng khá hiệu quả, nay đã nhân rộng được khoảng 10 ha có gần 400 hộ tham gia ở  các xã Tam Thái, Tam Đình, Tam Quang, Xá Lượng ... Dự án 30 a hỗ trợ 50% giá giống, Viện Nghiên cứu và Phát triển ngành nghề nông thôn Việt Nam hỗ trợ kỹ thuật. Dự án đã xây dựng được vườn ươm giống mây nếp tại xã Yên Hoà với quy mô gần 1.000 m2 , năng lực sản xuất hơn 180.000 bầu trong thời gian 18 tháng.

Ông Lô Khăm Kha - Phó phòng Nông nghiệp huyện Tương Dương cho biết: Đến thời điểm này Tương Dương có trên 4.500 ha rừng hỗn giao, trong đó diện tích keo lai chiếm chưa đầy 200 ha, còn lại là mét trên 1.500 ha, xoan trên trên 2.500 ha, ngoài ra còn có lát, xà cừ, săng lẻ tái sinh …Từ năm 2009-2010 khó khăn về đầu ra nên nhiều xã đã chuyển đổi thay thế keo lai bằng xoan và mét mang lại hiệu quả kinh tế cao. Thực tế cho thấy hiện giá keo lai trên địa bàn ở Tương Dương chỉ đạt trên 400.000 đ/m3, trong khi giá xoan cao gấp 4-5 lần mà đầu ra lại dễ tiêu thụ, chưa kể là trồng xoan chi phí lại khá thấp. Trong năm 2013, Tương Dương trồng rừng vượt chỉ tiêu của tỉnh giao. Do điều kiện đất đai  manh mún và nhỏ lẻ, không đủ 0,5 ha trở lên để thiết kế trồng rừng tập trung theo quy định,nên huyện đã chỉ đạo các xã vận động nhân dân trồng cây phân tán các loại cây nhỏ lẻ. Để khuyến khích người dân trồng rừng, ngoài hỗ trợ của tỉnh, trong năm huyện đã trích ngân sách trên 2 tỷ đồng để hỗ trợ 70% giá giống xoan cho bà con. Hiệu quả từ trồng rừng mang lại rất rõ nét. Rất nhiều hộ nông dân vươn lên thoát nghèo từ rừng, có hàng trăm hộ đạt thu nhập từ 30 - 40 triệu đồng/năm từ nghề rừng.

Cũng theo ông Lô Khăm Kha thì khâu đột phá vào yếu tố thời vụ cũng mang lại hiệu quả trong công tác trồng rừng. Lâu nay bà con Tương Dương trồng rừng chủ yếu tận dụng thời gian nông nhàn để trồng vào dịp cuối thu đầu đông. Đây lại là thời gian sương muối nên cây trồng sinh trưởng kém, thậm chí chết cây. UBND huyện đã chỉ đạo và khuyến cáo bà con tập trung cho trồng rừng vụ xuân, tỷ lệ cây sống cao và sinh trưởng tốt. Trong tập đoàn giống cây ở Tương Dương ngoài cây xoan được trồng đại trà các xã, riêng vùng trong như Nga My, Xiêng My, Yên Hòa, Yên Na … còn tập trung trồng cây gỗ lâu năm có giá trị như lim, lát hoa, đinh hương. Đối với các diện tích ven khe, suối ... Tương Dương tận dụng triệt để trồng mét và tre lấy măng, dự án trồng mây tại các xã Nga My, Xiêng My, Yên Hoà, Yên Na và Yên Thắng.

Năm 2014 Tương Dương sẽ triển khai trồng 1.500 ha rừng, nhưng theo cách người dân tự đăng ký bao nhiêu diện tích, tự chọn giống cây phù hợp để nhằm chủ động đầu ra cho sản phẩm. Qua số liệu tổng hợp đăng ký của các xã thì hầu hết người dân chọn cây xoan, lát và mét. Như xã Nga My đăng ký trồng với diện tích 171 ha chủ yếu xoan, lát, Yên Hòa 186 ha (xoan, lát), Tam Quang 314 ha (xoan, lát, mét). anh Lô Văn Thanh, cán bộ kỹ thuật Phòng Nông nghiệp huyện cho hay: Để trồng rừng hỗn giao đạt hiệu quả chúng tôi hướng dẫn bà con khâu kỹ thuật phải đảm bảo mật độ cây đạt 1.600 cây/ha (tỷ lệ 3 xoan, 2 lát) mới sinh trưởng tốt. Thời điểm này Công ty TNHH – MTV Lâm nghiệp Tương Dương đã chuẩn bị được gần 2 triệu cây giống xoan, mét ... đảm bảo được diện tích trồng rừng cho toàn huyện. 

Khó khăn đặt ra hiện nay là đường giao thông phục vụ vận chuyển, cây nguyên liệu ở Tương Dương chưa được đầu tư quy hoạch nên chưa khai thác được tiềm năng đất. Anh Lương Văn Đào ở bản Vẽ xã Yên Na tâm sự: Quỹ đất có khoảng 6 ha để trồng rừng nhưng do khó khăn về giao thông nên gia đình tôi chỉ trồng được hơn 4 ha xoan. Riêng xã Yên Na có trên 100 ha nhưng chưa đến thời điểm khai thác với lại đưa giống vào vùng rừng trồng rất khó khăn. 

Để thuận lợi đầu ra cho sản phẩm, hướng đi tới Tương Dương vẫn thực hiện phương thức trồng rừng hỗn giao đa tầng, đa mục đích với các loại cây bản địa. Vấn đề đặt ra là Nhà nước cần hỗ trợ về vốn vay để người dân có điều kiện đầu tư phát triển kinh tế rừng tổng hợp, xen phát triển chăn nuôi để nâng cao hiệu quả kinh tế giúp Tương Dương mau chóng thoát nghèo.

Bài và ảnh: Lô May Hằng VTIK Tương Dương Nghệ An.